ชื่อแหล่ง : ปราสาทบ้านปราสาท Prasat Ban Pra Sat

ขึ้นทะเบียน

30-06-2524

ประกาศในราชกิจจานุเบกษา

เล่มที่ 98 ตอนที่ 104

ที่อยู่

บ้านถนน ตำบลกระเทียม อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์

ละติจูด

14°36′36″ องศาเหนือ

ลองจิจูด

103°39′36″ องศาตะวันออก

ประเภท

ปราสาทศิลาแลง

อายุ

พุทธศตวรรษที่ 18 (บายน)

วัตถุประสงค์

อโรคยาศาลา (โรงพยาบาล)

ทิศทางการวางตัว

3.5 องศาตะวันตก

ความสาคัญของแหล่ง

องค์ปราสาท อยู่ต่อขึ้นไปทางด้านทิศเหนือของปราสาทมีชัย ประกอบด้วย ปราสาทประธานสร้างด้วยศิลาแลง ตั้งอยู่ตรงกลาง มีบรรณาลัยหรือวิหารซึ่งสร้างด้วยศิลาแลงเช่นกันอยู่ด้านหน้า ใกล้เคียงกับปราสาทได้ พบศิลาจารึกระบุว่าสถานที่นี้เป็นอโรคยาศาล หรือ สถานพยาบาลที่สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7  ในราวพุทธศตวรรษที่ 18 สอดคล้องกับรูปแบบการก่อสร้าง ปัจจุบันปราสาทบ้านปราสาทนี้อยู่ในสภาพค่อนข้างสมบูรณ์ (คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ, 2544 : หน้า 47-48)

หลักฐานทางโบราณคดี

เศษภาชนะดินเผาทั้งแบบเนื้อดินธรรมดา และแบบเนื้อแกร่งเคลือบสีนํ้าตาลแบบเครื่องถ้วยลพบุรี ลักษณะแผนผัง และตำแหน่งที่ตั้งเหมือนกับปราสาทนางรำและกู่พราหมณ์จำศีล อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมาซึ่งเป็นศาสนสถาน 2 กลุ่มที่ตั้งอยู่ใกล้กัน ปราสาทบ้านปราสาทและปราสาทมีชัย จึงเป็นร่องรอยหลักฐานที่แสดงอิทธิพลวัฒนธรรมขอมที่ปรากฏขึ้นในดินแดนแถบนี้ ในราวพุทธศตวรรษที่ 15 และต่อเนื่องหรือปรากฏขึ้นอีกครั้งในพุทธศตวรรษที่ 18

1.ตัวปราสาท            2 ระเบียงคต

ปัจจัยการเปลี่ยนแปลง

ปราสาทบ้านปราสาท อยู่ติดกับ ปราสาทมีชัย ตั้งแต่บริเวณพื้นที่ดอน ตรงข้ามปราสาทเป็นบริเวณวัด ลักษณะพื้นที่อยู่ห่างไกลจากชุมชน ซึ่งส่งผลกับลักษณะทางกายของตัวปราสาทที่ทรุดโทรม ถึงแม้จะได้รับการบูรณะจากทางกรมศิลปากร แต่เนื่องจากพื้นที่ที่ไกลจากชุมชนส่งผลโดยตรงกับแหล่ง ทำให้ขาดการดูแลอย่างเหมาะสม ขาดป้ายระบุตำแหน่งที่ชัดเจน เส้นทางในการเข้าถึงค้อนข้างไกล อย่างไรก็ตามยังปรากฏร่องรอยความเชื่อทางศาสนาอยู่บริเวณโดยรอบตัวปราสาท เช่นเดียวกันกับปราสาทมีชัย