ชื่อแหล่ง : ปราสาทหมอนเจริญ Prasat Mhon Charoen

ขึ้นทะเบียน

30-11-0542

ประกาศในราชกิจจานุเบกษา

ไม่มี

ที่อยู่

บ้านหมอนเจริญ ตำาบลกาบเชิง อำาเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ 32210

ละติจูด

14.499099

ลองจิจูด

103.556722

ประเภท

สิ้นสภาพ (ฐานศิลาแลง)

อายุ

พุทธศตวรรษที่ 16-17

วัตถุประสงค์

เทวสถาน

ทิศทางการวางตัว

ไม่มี

ความสาคัญของแหล่ง

พบหลักฐานเครื่องประกอบสถาปัตยกรรม ที่สำคัญคือก้อนศิลาทรายที่มีขนาดใหญ่มาก อาจเป็นวัสดุเตรียมการสำหรับการก่อสร้างปราสาท จึงทำาให้อาจสันนิษฐานได้ว่าปราสาทแห่งนี้น่าจะอยู่ระหว่างการก่อสร้างคือการประกอบหินเป็นตัวปราสาท ยังไม่มีการแกะสลักลวดลายใดๆ โดยที่มีการนำาฐานประติมากรรมรูปเคารพมาติดตั้งไว้แล้ว ปราสาทหมอนเจริญจึงเป็นร่องรอยหลักฐานที่แสดงอิทธิพลวัฒนธรรมขอมที่ปรากฏขึ้นในดินแดนแถบนี้พบหลักฐานเครื่องประกอบสถาปัตยกรรม ที่สำคัญคือก้อนศิลาทรายที่มีขนาดใหญ่มาก อาจเป็นวัสดุเตรียมการสำหรับการก่อสร้างปราสาท จึงทำาให้อาจสันนิษฐานได้ว่าปราสาทแห่งนี้น่าจะอยู่ระหว่างการก่อสร้างคือการประกอบหินเป็นตัวปราสาท ยังไม่มีการแกะสลักลวดลายใดๆ โดยที่มีการนำาฐานประติมากรรมรูปเคารพมาติดตั้งไว้แล้ว ปราสาทหมอนเจริญจึงเป็นร่องรอยหลักฐานที่แสดงอิทธิพลวัฒนธรรมขอมที่ปรากฏขึ้นในดินแดนแถบนี้

หลักฐานทางโบราณคดี

ฐานประติมากรรมรูปเคารพศิลาทราย ตั้งอยู่บนปราสาท ซึ่งปัจจุบันมีฐานอุโบสถครอบทับอยู่ และก้อนหินทรายขนาดใหญ่มากบางชิ้นยาวถึง 3 เมตรฐานประติมากรรมรูปเคารพศิลาทราย ตั้งอยู่บนปราสาท ซึ่งปัจจุบันมีฐานอุโบสถครอบทับอยู่ และก้อนหินทรายขนาดใหญ่มากบางชิ้นยาวถึง 3 เมตร

ปัจจัยการเปลี่ยนแปลง

ปัจจุบันปราสาทหมอนเจริญยังไม่ได้รับการบูรณะทั้งนี้เนื่องจากมีสภาพที่ถูกทำาลายไปมาก และมีโครงการก่อสร้างอุโบสถหลังใหม่ซ้อนทับซึ่งกรมศิลปากรได้ระงับการก่อสร้าง ดังกล่าวไว้ตั้งแต่เมื่อประมาณ 20 ปีมาแล้ว

สภาพพื้นที่มีต้นไม้และวัชพืชปกคลุมปราสาทหมอนเจริญเดิมคงมีลักษณะเป็นปราสาทขอมหลังเดียว ตั้งอยู่ภายในพื้นที่ซึ่งมีคูน้ำล้อมรอบ เดิมมีลักษณะแบบปราสาทขอมโดยทั่วไปคือ สร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันออก มีกรอบประตูและทับหลังทำด้วยศิลาทราย สภาพปัจจุบันเหลือเพียงฐานศิลาแลงรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ขนาด 11 x 14.35เมตร ต่อมาทางวัดได้สร้างอุโบสถซ้อนทับลงไปแทนที่อย่างไรก็ตามยังพบหลักฐานชิ้นส่วนเครื่องประกอบสถาปัตยกรรม ได้แก่ ก้อนศิลาทราย และศิลาแลงตั้งอยู่รายรอบคูน้ำล้อมรอบพื้นที่ องค์ปราสาทมีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาด 90 x 94 เมตร เว้นทางด้านทิศตะวันออกไว้เป็นทางเข้า-ออก ยังปรากฏร่องรอยให้เห็นชัดเจนทุกด้าน